Inleiding

Ik herinner me nog goed de verhalen die we op de Zondagschool en thuis in onze Kinderbijbel over Paulus leerden. Dat hij de christenen vervolgde helemaal tot Damascus aan toe en dat hij van zijn kameel of paard viel toen Jezus aan hem verscheen in een heel fel licht. Dat hij zich toen bekeerde en christen werd.

We leerden dat Paulus in een mand buiten de stadsmuur naar beneden werd getakeld om te ontsnappen aan gemene mensen die hem wilden vermoorden. Dat hij boos werd, omdat de Joodse leiders in Jeruzalem zich niet wilden bekeren en hij daarna de wereld introk om aan heidenen het evangelie te verkondigen.

Wat voor ons kinderen heel normaal was, was dat degenen die ons op de Zondagschool onderwezen vooral vrouwen waren. Wellicht heb je zelf ook die ervaring. Toch, als je er even bij stil staat, is het opmerkelijk dat zo'n belangrijke onderwijstaak in de gemeente wèl aan vrouwen wordt toevertrouwd, maar onderwijs aan volwassenen - dat ligt in veel gemeenten nog gevoelig. 

Paulus' instructies

“Laten uw vrouwen in de gemeenten zwijgen. Het is hun immers niet toegestaan te spreken, maar bevolen onderdanig te zijn, zoals ook de wet zegt. En als zij iets willen leren, laten zij dat dan thuis aan hun eigen man vragen. Het is immers schandelijk voor vrouwen om in de gemeente te spreken.”  1 Korinthe 14:34-35

“Want ik sta niet toe dat een vrouw onderwijs geeft, en ook niet dat zij de man overheerst, maar ik wil dat zij zich stil houdt.” 1 Timotheüs 2:12

Deze drie verzen zijn de basis voor de doctrine in veel kerken en ook zelfs gemeenten (van Pinkster tot Baptisten) dat vrouwen geen leiderschapsrol als leraar of voorganger mogen vervullen. Het vervelende hieraan is, dat deze uitspraken niet in de context van de Grieks-Romeinse wereld worden gelezen waarbinnen Paulus instructies gaf. Ook wordt geen rekening gehouden met de Joodse achtergrond van Paulus zelf en vanuit welk perspectief hij de gelovigen-uit-de-heidenen en ook de gelovigen-onder-de-Joden bijeen probeerde te brengen. Bovendien lopen we tegen een derde probleem aan, en dat is de houding jegens vrouwen in het Joodse geloof zoals we die in het Oude Testament, oftwel de Hebreeuwse Bijbel, tegenkomen. Ten laatste is het vrijwel onmogelijk gebleken voor theologen om de nuances in betekenis van de Koiné Griekse taal - wat een dode taal is en alleen nog in de Grieks-orthodoxe kerk wordt gebruikt - te grijpen. 

Deze vier aspecten hebben ertoe geleid dat er een lezing en interpretatie van Paulus' instructies heeft kunnen ontwikkelen die ver van de belevingswereld van de oorspronkelijke ontvangers ervan staan. Anders gezegd: Paulus schreef aan mensen die in een andere wereld leefden dan wij en zeker niet aan nuchtere, bedaarde Hollandse calvinisten.

Context van de Grieks-Romeinse wereld